Informacja o zamiarze i przyczynach powzięcia zamiaru likwidacji Instytucji Filmowej „Film-Art w Poznaniu

Sytuacja w jakiej znajduje się obecnie samorządowa instytucja kultury – Instytucja Filmowa „Film-Art” w Poznaniu – wskazuje, że jej misja, jako publicznej instytucji kultury wyczerpała się. Analiza działalności tej placówki na przestrzeni ostatnich kilku lat pokazuje bowiem, że stawiane przed nią zadania statutowe realizowane są w sposób wyczerpujący przez inne podmioty, w tym także przez instytucje kultury, dla których organizatorem jest samorząd Województwa Wielkopolskiego, zaś zasoby, jakimi dysponuje „Film-Art”, ze względu na przemiany technologiczne związane z upowszechnianiem sztuki filmowej, są obecnie praktycznie bezużyteczne, przez co instytucja ta nie ma możliwości realizowania misji upowszechnieniowej w dziedzinie kinematografii w wymiarze pożądanym ze względu na regionalny zasięg działania.

Biorąc pod uwagę wyłącznie instytucje kultury, dla których organizatorem jest samorząd Województwa Wielkopolskiego, przynajmniej kilka z nich realizuje zadania tożsame z zadaniami statutowymi Instytucji Filmowej „Film-Art”. Dwie spośród wyżej wspomnianych prowadzą regularną działalność w zakresie upowszechniania sztuki filmowej – Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu oraz Centrum Kultury i Sztuki w Koninie. Funkcjonujące w CKiS w Kaliszu Kino CENTRUM w roku 2015 zaprezentowało 749 seansów dla 12688 widzów. Z ogólnej liczby seansów filmowych 60 stanowiło kino edukacyjne dla grup zorganizowanych, a 39 tytułów i seansów zrealizowano w cyklu filmowym „W Centrum uwagi”. Z kolei Kino OSKARD przy CKiS w Koninie zaprezentowało w ubiegłym roku 126 tytułów, które w trakcie 1518 seansów obejrzało 38350 widzów. Oprócz repertuaru „komercyjnego” w kinie emitowane były filmy w ramach cykli: „Kino Konesera”, „Wystawy na Ekranie”, „Bolshoi Ballet w Kinie Oskard. Sezon 2015”, „Kino Przedszkole”. Ponadto instytucja ta jest organizatorem cyklicznych wydarzeń filmowych, również o zasięgu ogólnokrajowy, a nawet międzynarodowym, jak chociażby OKFA – Ogólnopolski Konkurs Filmów Niezależnych im. Prof. Henryka Kluby, a także rozmaitych projektów edukacyjnych: „Europa w kinie – filmowa edukacja młodzieży”, „Warsztaty filmowe i telewizyjne NAKRĘCONA GMINA”. W ramach działalności oświatowej konińskie Centrum organizuje pokazy filmów krótkometrażowych, w tym obrazów pokazywanych w ramach SHORT WAVES FESTIVAL – GRAND PRIX TOUR 2015 oraz OSCAR® NOMINATED SHORT FILMS 2015. Okazjonalnie także inne instytucje włączają do swojej oferty programowej zadania związane z kinematografią – w roku 2016 Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy – Zespół Pałacowo-Parkowy organizuje na terenie parku plenerowe pokazy seansów filmowych pn. „Pałacowe kino letnie”.

Również w zakresie produkcji filmowej Instytucja Filmowa „Film-Art” nie pełni roli regionalnego lidera, działającego na potrzeby np. innych instytucji kultury. Wynika to przede wszystkim ze zmian strukturalnych, w obliczu których nie jest w regionie potrzebny centralny ośrodek produkcji filmów. W ubiegłych latach cztery instytucje kultury samorządu Województwa Wielkopolskiego, na potrzeby własnej działalności statutowej, inicjowały i produkowały lub wspierały produkcje filmowe: Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie wyprodukowało sześć filmów – „Zniewolony Poznań 1939-1945”, „Stadion”,  „Tiegenhof”, „Byliśmy strażnikami”, „Z archiwum historii mówionej”, „Listy do Lilli”, Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, prof. Andrzej M. Wyrwa był inicjatorem, a muzeum wspierało produkcję filmów „Wyspa władców” oraz „Krzyż i korona” w reżyserii Zdzisława Cozaca, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu wspierało produkcję filmu „Ukryte gniazdo dynastii” w reżyserii Zdzisława Cozaca, a Muzeum Okręgowe w Koninie było samodzielnym producentem filmu „Harcerze zawsze. Polska Organizacja Harcerska. Niepokorni i Niezależni” w reżyserii Andrzejka Mosia, zaś obecnie instytucja ta rozpoczyna prace nad produkcją filmu pt. „Solidarność konińska 1981-1989”.

Należy także zauważyć, że zadanie upowszechniania sztuki filmowej nie jest realizowane w regionie wyłącznie przez instytucje kultury samorządu Województwa Wielkopolskiego. W ostatnich latach wraz z rozwojem techniki, a w szczególności powstaniem kin cyfrowych, działalność związana z upowszechnianiem sztuki filmowej uzyskała nowy wymiar. W Wielkopolsce jest najwięcej kin (19, w tym 16 poza Poznaniem) należących do Sieci Polskich Kin Cyfrowych. W przeważającej mierze są one prowadzone przez publiczne instytucje kultury. Oprócz wspomnianych kin skupionych w Sieci Polskich Kin Cyfrowych, dzieła także wiele innych niezależnych kin cyfrowych. Oznacza to, że mieszkańcy Wielkopolski zasadniczo nie mają barier technicznych i finansowych (kina działające przy instytucjach kultury nie są nastawione na zysk, dzięki czemu ceny biletów są tam niższe niż w kinach komercyjnych) w korzystaniu z dostępnych programów upowszechniania sztuki filmowej i edukacji filmowej.

Kolejną przesłanką likwidacji Instytucji Filmowej Film-Art są poważne ograniczenia w możliwości wykorzystania jej zasobów do prowadzenia działalności statutowej. Placówka ta dysponuje bowiem wyłącznie zbiorem 3402 kopii tytułów filmowych utrwalonych w formacie analogowym (na taśmie filmowej 35 mm), których wykorzystanie na niewielką nawet skalę, w obliczu już bardzo zaawansowanego i wciąż postępującego procesu cyfryzacji kin, jest w zasadzie niemożliwe.

Reasumując powyższe argumenty oraz biorąc pod uwagę to, że instytucje kultury mają realizować zadanie upowszechniania kultury dla członków społeczeństwa, którym wolność korzystania z dóbr kultury została zagwarantowana w art. 73. Konstytucji RP, stwierdzić należy, że likwidację Instytucji Filmowej „Film-Art” w Poznaniu można pogodzić z konstytucyjnym prawem dostępu do kultury, a co więcej – jej likwidacja nie będzie naruszeniem ciągłości dostępu lokalnej społeczności do dóbr kultury. Zaistnienie szeregu zdarzeń w sposób zasadniczy ograniczających możliwości dalszego funkcjonowanie instytucji i skutecznego realizowania przez nią misji publicznej stanowi szczególnie uzasadniony przypadek, co uprawnia organizatora do podjęcia działań, o których mowa w art. 22. ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Likwidacja Instytucji Filmowej „Film-Art” w Poznaniu planowana jest na pierwszy kwartał 2017 roku.